Sino si Ivan the Terrible?
Sino si Ivan the Terrible?
Si Ivan IV Vasilyevich, mas kilala bilang Ivan the Terrible (1530–1584), ay ang unang Tsar ng Russia at isa sa mga pinaka-kontrobersyal at kilalang tao sa kasaysayan ng Russia. Ang kanyang pamumuno ay kilala sa malawakang pagpapalawak ng teritoryo ng Russia, pagsentro ng kapangyarihan sa estado, at malupit na pagsupil sa sinumang sumalungat sa kanya, dahilan upang siya'y ituring na isang malupit at kinatatakutang pinuno.
Autobiography ni Ivan the Terrible
Ipinanganak si Ivan noong Agosto 25, 1530, sa Kolomenskoye, malapit sa Moscow. Siya ang anak ni Vasili III, ang Grand Prince ng Moscow, at Elena Glinskaya. Noong siya'y tatlong taong gulang pa lamang, namatay ang kanyang ama, dahilan upang siya'y maging Grand Prince ng Moscow. Ang kanyang ina ang nagsilbing regente ngunit siya'y namatay din sa hindi malinaw na dahilan noong si Ivan ay walong taong gulang pa lamang, na nag-iwan sa kanya sa ilalim ng pangangalaga ng mga boyar (noble class) na madalas siyang abusuhin at pabayaan.
Ang mga karanasang ito sa kanyang kabataan ay malaki ang naging epekto sa kanyang pagkatao at pamumuno sa hinaharap. Lumaki siyang puno ng galit at takot, at nang sumapit siya sa edad na 16, siya'y koronahang unang Tsar ng Lahat ng Russia noong 1547, na nagpapahiwatig ng kanyang hangaring maging isang makapangyarihang monarko na hindi sakop ng impluwensiya ng mga boyar.
Mga Nagawa at Pagiging Notoryoso
1. Maagang Reporma (Ang "Mabuting" Panahon)
- Reporma: Sa unang bahagi ng kanyang pamumuno, nagpatupad si Ivan ng mga progresibong reporma. Isinaayos niya ang gobyerno, lumikha ng isang standing army, at itinatag ang Zemsky Sobor (isang uri ng parliamentary assembly) na nagbigay-daan sa higit na sentralisadong pamamahala. Pinasulong din niya ang legal na sistema at tinangkang bawasan ang kapangyarihan ng mga boyar na tinitingnan niyang tiwali at traydor.
- Pagpapalawak ng Teritoryo: Pinalawak ni Ivan ang teritoryo ng Russia nang malaki, sinakop ang mga Khanate ng Kazan, Astrakhan, at Siberia, na nagbigay-daan sa pagpapalawak ng impluwensya ng Russia sa rehiyon ng Volga at iba pa.
2. Ang "Mabangis" na Panahon
Ang huling bahagi ng pamumuno ni Ivan ay kung saan siya nakilala bilang "Ivan the Terrible." Ang salitang "grozny," na madalas isinasalin bilang "terrible," ay mas tumpak na nangangahulugang "kahanga-hanga" o "nakakatakot."
Oprichnina: Noong 1565, itinatag ni Ivan ang Oprichnina, isang patakaran ng estado na lumikha ng isang hiwalay na teritoryo sa loob ng Russia sa ilalim ng kanyang direktang kontrol, malaya sa impluwensya ng mga boyar. Ang mga Oprichniki, isang lihim na pulisya na tapat kay Ivan, ang nagpapatupad ng kanyang kalooban, madalas sa pamamagitan ng matinding karahasan. Ang panahong ito ay nakakita ng malawakang pagbitay sa mga pinaghihinalaang traydor, pang-aagaw ng mga lupa ng boyar, at malawakang takot.
Masaker ng Novgorod: Isa sa mga pinakakilalang pangyayari sa pamumuno ni Ivan ay ang Masaker ng Novgorod noong 1570. Naniniwala si Ivan na nagbabalak na sumapi ang Novgorod sa Grand Duchy ng Lithuania, kaya inutusan niya ang marahas na pagsupil. Libu-libong mamamayan ang tinorture at pinatay, at ang lungsod ay halos nawasak.
Personal na Tiranya: Ang huling mga taon ni Ivan ay puno ng paranoia, kawalang-tiwala, at pabagu-bagong ugali. Sa isang biglaang galit, napatay niya ang kanyang panganay na anak at tagapagmana, si Ivan Ivanovich, noong 1581, isang insidente na labis niyang pinagsisihan sa nalalabing bahagi ng kanyang buhay.
Bakit Siya Itinuturing na Isa sa Pinaka-Masamang Tao sa Kasaysayan
Si Ivan the Terrible ay kabilang sa mga pinaka-masamang tao sa kasaysayan dahil sa kanyang malupit na paraan ng pagpapalawak ng kapangyarihan at ang kanyang kahandaang gumamit ng matinding karahasan upang mapanatili ang kanyang kontrol. Ang kanyang pamumuno ay isang mahalagang yugto sa kasaysayan ng Russia, kung saan naitatag ang pundasyon ng isang absolutong monarkiya na may sentralisadong estado, isang makapangyarihang Tsar, at isang mapaniil na rehimen na gumamit ng terorismo bilang kasangkapan ng pamahalaan.
Paano Namatay si Ivan the Terrible?
Namatay si Ivan the Terrible noong Marso 28, 1584, sa edad na 53 taon, sa ilalim ng mga pangyayari na nananatiling misteryoso. Siya'y naglalaro ng chess nang bigla siyang bumagsak at namatay. Malawak na pinaniniwalaang siya'y namatay dahil sa stroke, bagama't may mga teorya na maaaring siya ay nalason.
Ang kanyang kamatayan ay nagtapos sa dinastiyang Rurik, dahil ang kanyang natitirang anak na si Feodor I ay mahina at hindi kayang mamuno nang epektibo, na nagbunsod ng isang panahon ng kaguluhan sa Russia na kilala bilang ang Time of Troubles.
Sa kabuuan, ang pamumuno ni Ivan the Terrible ay puno ng mga makabuluhang tagumpay ngunit dinungisan ng matinding kalupitan, dahilan upang siya'y ituring na isa sa mga pinaka-masamang tao sa kasaysayan. Ang kanyang pamana ay patunay ng malalim na epekto ng isang pinuno sa kanyang bansa, para sa ikabubuti man o ikasasama.